Phân mảnh đất đai và thu nhập từ hoạt động nông nghiệp: Nghiên cứu hộ gia đình nông thôn Việt Nam
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Phân mảnh đất đai đang là điểm nghẽn trong phát triển nông nghiệp theo hướng quy mô lớn ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại bởi việc sử dụng nhiều lao động hơn, năng suất nông nghiệp giảm. Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy với biến công cụ nhằm đánh giá mức độ tác động của phân mảnh đất đai đến thu nhập nông nghiệp của hộ gia đình Việt Nam trong thời gian hai năm 2014 và 2016. Kết quả cho thấy rằng, phân mảnh đất đai có tác động tiêu cực lên thu nhập của hộ gia đình nông nghiệp ở khu vực nông thôn Việt Nam ở mức 19,24%. Đồng thời, một số mô hình tập trung, tích tụ đất đai cho thấy được hiệu quả của việc giảm phân mảnh đất đai đến đời sống của người nông dân. Một số khuyến nghị đưa ra như khuyến khích hộ gia đình giảm phân mảnh, tăng tập trung đất đai theo các mô hình; tiếp tục đổi mới chính sách về đất đai, công tác quy hoạch cần đảm bảo chất lượng và xây dựng ngân hàng đất đai nhằm giảm thiểu mức độ phân mảnh.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Biến công cụ, Phân mảnh đất đai, Thu nhập hộ gia đình, Việt Nam
Tài liệu tham khảo
Adams, C. (2012). Land reform, livelihoods and poverty in Vietnam. https://data.opendevelopmentmekong.net-/dataset/4cb985ad-652f-4437-9acb-a87e5d75c64e/resource/a10a941c-67ec-4f49-bdb1-1d9d803dea87/-download/adams-2012-land-reform-livelihoods-and-poverty-in-vietnam.pdf
Austin, O. C., Ulunma, A. C., & Sulaiman, J. (2012). Exploring the link between land fragmentation and agricultural productivity. International Journal of Agriculture and Forestry, 2(1), 30-34. http://article.sapub.org/10.5923/j.ijaf.20120201.05
Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam (2015). Hiệu quả từ cácnh đồng mẫu lớn. https://dangcongsan.vn/chung-suc-xay-dung-nong-thon-moi/tin-tuc-su-kien/hieu-qua-tu-mo-hinh-canh-dong-mau-lon-308033.html
Bentley, J. W. (1987). Economic and ecological approaches to land fragmentation: in defense of a much-maligned phenomenon. Annual Review of Anthropology, 16(1), 31-67. https://doi.org/10.1146/annurev.an.16.100187.000335
Binns, B.O. (1950). The consolidation of fragmented agricultural holdings. Washington: FAO Agricultural Studies. https://cir.nii.ac.jp/crid/1130282272040286080
Bộ Tài nguyên và Môi trường (2018). Tình hình tích tụ, tập trung đất đai cho phát triển nông nghiệp; phương thức, mô hình thực hiện và các giải pháp. https://baochinhphu.vn/tinh-hinh-tich-tu-tap-trung-dat-dai-cho-phat-trien-nong-nghiep-102242382.htm
Ciaian, P., Guri, F., Rajcaniova, M., Drabik, D., & y Paloma, S. G. (2018). Land fragmentation and production diversification: a case study from rural Albania. Land Use Policy, 76(C), 589-599. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.02.039
CIEM. (2012). Phân mảnh đất đai của hộ và phân mảnh đất đai giữa các hộ trong nông nghiệp ở Việt Nam. http://ciem.org.vn/Portals/1/CIEM/IndepthStudy/2012/13518419010000.pdf
CIEM. (2017). Các hình thức tích tụ, tập trung ruộng đất trong nông nghiệp: Vấn đề và giải pháp. http://ciem.org.vn/Content/files/VNEP/Cachinhthuctichturuongdat.pdf
De Janvry, A., & Sadoulet, E. (2001). Income strategies among rural households in Mexico: The role of off-farm activities. World Development, 29(3), 467- 480. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00113-3
Deininger, K., Savastano, S., & Carletto, C. (2012). Land fragmentation, cropland abandonment, and land market operation in Albania. World Development, 40(10), 2108-2122. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2012.05.010
Demetriou, D., Stillwell, J., & See, L. (2012). An integrated planning and decision support system (IPDSS) for land consolidation: Theoretical framework and application of the land-redistribution modules. Environment and Planning B: Planning and Design, 39(4), 609-628. doi:10.1068/b37075
Demurger S., Fournier M., Yang W. (2010), “Rural Households’ Decisions towards Income Diversification: Evidence from a Township in Northern China”, China Economic Review 457, pp.1-13
Diệu Anh (2018). Công tác dồn điền, đổi thửa góp phần xây dựng nông thôn mới. Cổng thông tin điện tử Chính phủ Thủ đô Hà Nội. http://thanglong.chinhphu.vn/cong-tac-don-dien-doi-thua-gop-phan-xay-dung-nong-thon-moi
Đỗ Hoài Nam (2017). Tích tụ và tập trung ruộng đất để đẩy mạnh liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân. Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam, (11), 5. http://tapchikhxh.vass.gov.vn/tich-tu-va-tap-trung-ruong-dat-de-day-manh-lien-ket-giua-doanh-nghiep-va-nong-dan-n50172.html
Dương An Như (2019). Mô hình nông trại độc, lạ đầu tiên ở Việt Nam. Kinh tế nông thôn. https://kinhtenongthon.vn/mo-hinh-nong-trai-doc-la-dau-tien-o-viet-nam-post25369.html
Fitzpatrick, T. J. (2009). Understanding Ohio's Land Bank Legislation. FRB of Cleveland Policy Discussion Paper, (25). https://www.clevelandfed.org/publications/policy-discussion-papers/2009/pdp-0925-understanding-ohios-land-bank
Hoàng Long (2018). Xây dựng HTX nông nghiệp kiểu mới gắn với nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Báo Nhân dân. https://nhandan.com.vn/kinhte/item/36368502-xay-dung-hop-tac-xa-nong-nghiep-kieu-moi-gan-voi-nong-thon-moi-va-co-cau-lai-nganh-nong-nghiep.html
Jha, R., Nagarajan, H. K., & Prasanna, S. (2005). Land fragmentation and its implications for productivity: evidence from Southern India. https://crawford.anu.edu.au/acde/asarc/pdf/papers/2005/WP2005_01.pdf
King, R., & Burton, S. (1982). Land fragmentation: notes on a fundamental rural spatial problem. Progress in Geography, 6(4), 475-494. https://doi.org/10.1177/030913258200600401
Klasen, S., Priebe, J., & Rudolf, R. (2013). Cash crop choice and income dynamics in rural areas: evidence for post‐crisis Indonesia. Agricultural Economics, 44(3), 349-364. https://doi.org/10.1111/agec.12015
Lê Đình Hải (2017). Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ trên địa bàn huyện Ba Vì, Thành phố Hà Nội. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp, số 4, 167-171. http://elib.vnuf.edu.vn/handle/123456789/4881
Looga, J., Jürgenson, E., Sikk, K., Matveev, E., & Maasikamäe, S. (2018). Land fragmentation and other determinants of agricultural farm productivity: The case of Estonia. Land Use Policy, 79(C), 285-292. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.08.021
Marsh, S. P., MacAulay, T. G., & Văn, P. (2007). Phát triển nông nghiệp và chính sách đất đai ở Việt Nam. ACIAR Monograph (123a). https://www.aciar.gov.au/sites/default/files/legacy/node/770/MN123a.pdf
Ngoc, V. B. (2019). Agricultural Development in Japan: Experience and Implications for Vietnam. VNU Journal of Science: Economics and Business, 35(1), 36-47. https://js.vnu.edu.vn/EAB/article/view/4213
Nguyễn Duy Lượng (2020). Phát triển kinh tế trang trại: Cần đồng bộ các giải pháp. Tạp chí Kinh tế nông thôn. https://kinhtenongthon.vn/phat-trien-kinh-te-trang-trai-can-dong-bo-cac-giai-phap-post33033.html
Nguyen, H. (2014). The effect of land fragmentation on labor allocation and the economic diversity of farm households: The case of Vietnam (No. 57643). University Library of Munich, Germany. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/57521
Nguyễn Lan Duyên (2014). Các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ tỉnh An Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học An Giang, 3(2), 63-69.
Nhan Sinh (2018). Hoà Bình nhân rộng mô hình dồn điền, đổi thửa. Báo ảnh Dân tộc và Miền núi. https://dantocmiennui.vn/xa-hoi/hoa-binh-nhan-rong-mo-hinh-don-dien-doi-thua/193189.html
Sargent, F. O. (1952). Fragmentation of French land: Its nature, extent, and causes. Land Economics, 28(3), 218-229. https://doi.org/10.2307/3159514
Sikor, T., Müller, D., & Stahl, J. (2009). Land fragmentation and cropland abandonment in Albania: Implications for the roles of state and community in post-socialist land consolidation. World Development, 37(8), 1411-1423. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2008.08.013
Simmons, A. J. (1964). An index of farm structure with a Nottinghamshire example. Department of Geography University of Nottingham.
Sở NN&PTNN An Giang (2017). Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch Cánh đồng lớn lúa, nếp năm 2017. https://media.angiang.gov.vn/CHAUDOC-PORTAL/Thong-Bao/2017/t5/QD-UBND.pdf
Thế Bình (2018). Hiệu quả bước đầu khi dồn điền đổi thửa ở Thái Nguyên. Báo Nhân dân, https://nhandan.org.vn/kinhte/item/37970702-hieu-qua-buoc-dau-khi-don-dien-doi-thua-o-thai-nguyen.html
Tổng cục Thống kê (2010). Giải thích thuật ngữ, nội dung và phương pháp tính một số chỉ tiêu thống kê mức sống dân cư. https://www.gso.gov.vn/du-lieu-dac-ta/2019/10/giai-thich-thuat-ngu-noi-dung-va-phuong-phap-tinh-mot-so-chi-tieu-thong-ke-muc-song-dan-cu/
Tran, T. Q., & Van Vu, H. (2019). Land fragmentation and household income: First evidence from rural Vietnam. Land Use Policy, 89(C), 104247, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104247
Trường Giang (2019). Gỡ vướng về đất để phát triển nông nghiệp công nghệ cao. https://baotainguyenmoitruong.vn/go-vuong-ve-dat-de-phat-trien-nong-nghiep-cong-nghe-cao-293376.html
Yang, D. (2004). Education and allocative efficiency: Household income growth during rural reforms in China. Journal of Development Economics 74, 137-162. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2003.12.007
Yu, J., & Zhu, G. (2013). How uncertain is household income in China. Economics Letters, 120(1), 74-78. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.03.011
Austin, O. C., Ulunma, A. C., & Sulaiman, J. (2012). Exploring the link between land fragmentation and agricultural productivity. International Journal of Agriculture and Forestry, 2(1), 30-34. http://article.sapub.org/10.5923/j.ijaf.20120201.05
Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam (2015). Hiệu quả từ cácnh đồng mẫu lớn. https://dangcongsan.vn/chung-suc-xay-dung-nong-thon-moi/tin-tuc-su-kien/hieu-qua-tu-mo-hinh-canh-dong-mau-lon-308033.html
Bentley, J. W. (1987). Economic and ecological approaches to land fragmentation: in defense of a much-maligned phenomenon. Annual Review of Anthropology, 16(1), 31-67. https://doi.org/10.1146/annurev.an.16.100187.000335
Binns, B.O. (1950). The consolidation of fragmented agricultural holdings. Washington: FAO Agricultural Studies. https://cir.nii.ac.jp/crid/1130282272040286080
Bộ Tài nguyên và Môi trường (2018). Tình hình tích tụ, tập trung đất đai cho phát triển nông nghiệp; phương thức, mô hình thực hiện và các giải pháp. https://baochinhphu.vn/tinh-hinh-tich-tu-tap-trung-dat-dai-cho-phat-trien-nong-nghiep-102242382.htm
Ciaian, P., Guri, F., Rajcaniova, M., Drabik, D., & y Paloma, S. G. (2018). Land fragmentation and production diversification: a case study from rural Albania. Land Use Policy, 76(C), 589-599. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.02.039
CIEM. (2012). Phân mảnh đất đai của hộ và phân mảnh đất đai giữa các hộ trong nông nghiệp ở Việt Nam. http://ciem.org.vn/Portals/1/CIEM/IndepthStudy/2012/13518419010000.pdf
CIEM. (2017). Các hình thức tích tụ, tập trung ruộng đất trong nông nghiệp: Vấn đề và giải pháp. http://ciem.org.vn/Content/files/VNEP/Cachinhthuctichturuongdat.pdf
De Janvry, A., & Sadoulet, E. (2001). Income strategies among rural households in Mexico: The role of off-farm activities. World Development, 29(3), 467- 480. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00113-3
Deininger, K., Savastano, S., & Carletto, C. (2012). Land fragmentation, cropland abandonment, and land market operation in Albania. World Development, 40(10), 2108-2122. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2012.05.010
Demetriou, D., Stillwell, J., & See, L. (2012). An integrated planning and decision support system (IPDSS) for land consolidation: Theoretical framework and application of the land-redistribution modules. Environment and Planning B: Planning and Design, 39(4), 609-628. doi:10.1068/b37075
Demurger S., Fournier M., Yang W. (2010), “Rural Households’ Decisions towards Income Diversification: Evidence from a Township in Northern China”, China Economic Review 457, pp.1-13
Diệu Anh (2018). Công tác dồn điền, đổi thửa góp phần xây dựng nông thôn mới. Cổng thông tin điện tử Chính phủ Thủ đô Hà Nội. http://thanglong.chinhphu.vn/cong-tac-don-dien-doi-thua-gop-phan-xay-dung-nong-thon-moi
Đỗ Hoài Nam (2017). Tích tụ và tập trung ruộng đất để đẩy mạnh liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân. Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam, (11), 5. http://tapchikhxh.vass.gov.vn/tich-tu-va-tap-trung-ruong-dat-de-day-manh-lien-ket-giua-doanh-nghiep-va-nong-dan-n50172.html
Dương An Như (2019). Mô hình nông trại độc, lạ đầu tiên ở Việt Nam. Kinh tế nông thôn. https://kinhtenongthon.vn/mo-hinh-nong-trai-doc-la-dau-tien-o-viet-nam-post25369.html
Fitzpatrick, T. J. (2009). Understanding Ohio's Land Bank Legislation. FRB of Cleveland Policy Discussion Paper, (25). https://www.clevelandfed.org/publications/policy-discussion-papers/2009/pdp-0925-understanding-ohios-land-bank
Hoàng Long (2018). Xây dựng HTX nông nghiệp kiểu mới gắn với nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Báo Nhân dân. https://nhandan.com.vn/kinhte/item/36368502-xay-dung-hop-tac-xa-nong-nghiep-kieu-moi-gan-voi-nong-thon-moi-va-co-cau-lai-nganh-nong-nghiep.html
Jha, R., Nagarajan, H. K., & Prasanna, S. (2005). Land fragmentation and its implications for productivity: evidence from Southern India. https://crawford.anu.edu.au/acde/asarc/pdf/papers/2005/WP2005_01.pdf
King, R., & Burton, S. (1982). Land fragmentation: notes on a fundamental rural spatial problem. Progress in Geography, 6(4), 475-494. https://doi.org/10.1177/030913258200600401
Klasen, S., Priebe, J., & Rudolf, R. (2013). Cash crop choice and income dynamics in rural areas: evidence for post‐crisis Indonesia. Agricultural Economics, 44(3), 349-364. https://doi.org/10.1111/agec.12015
Lê Đình Hải (2017). Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ trên địa bàn huyện Ba Vì, Thành phố Hà Nội. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp, số 4, 167-171. http://elib.vnuf.edu.vn/handle/123456789/4881
Looga, J., Jürgenson, E., Sikk, K., Matveev, E., & Maasikamäe, S. (2018). Land fragmentation and other determinants of agricultural farm productivity: The case of Estonia. Land Use Policy, 79(C), 285-292. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.08.021
Marsh, S. P., MacAulay, T. G., & Văn, P. (2007). Phát triển nông nghiệp và chính sách đất đai ở Việt Nam. ACIAR Monograph (123a). https://www.aciar.gov.au/sites/default/files/legacy/node/770/MN123a.pdf
Ngoc, V. B. (2019). Agricultural Development in Japan: Experience and Implications for Vietnam. VNU Journal of Science: Economics and Business, 35(1), 36-47. https://js.vnu.edu.vn/EAB/article/view/4213
Nguyễn Duy Lượng (2020). Phát triển kinh tế trang trại: Cần đồng bộ các giải pháp. Tạp chí Kinh tế nông thôn. https://kinhtenongthon.vn/phat-trien-kinh-te-trang-trai-can-dong-bo-cac-giai-phap-post33033.html
Nguyen, H. (2014). The effect of land fragmentation on labor allocation and the economic diversity of farm households: The case of Vietnam (No. 57643). University Library of Munich, Germany. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/57521
Nguyễn Lan Duyên (2014). Các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ tỉnh An Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học An Giang, 3(2), 63-69.
Nhan Sinh (2018). Hoà Bình nhân rộng mô hình dồn điền, đổi thửa. Báo ảnh Dân tộc và Miền núi. https://dantocmiennui.vn/xa-hoi/hoa-binh-nhan-rong-mo-hinh-don-dien-doi-thua/193189.html
Sargent, F. O. (1952). Fragmentation of French land: Its nature, extent, and causes. Land Economics, 28(3), 218-229. https://doi.org/10.2307/3159514
Sikor, T., Müller, D., & Stahl, J. (2009). Land fragmentation and cropland abandonment in Albania: Implications for the roles of state and community in post-socialist land consolidation. World Development, 37(8), 1411-1423. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2008.08.013
Simmons, A. J. (1964). An index of farm structure with a Nottinghamshire example. Department of Geography University of Nottingham.
Sở NN&PTNN An Giang (2017). Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch Cánh đồng lớn lúa, nếp năm 2017. https://media.angiang.gov.vn/CHAUDOC-PORTAL/Thong-Bao/2017/t5/QD-UBND.pdf
Thế Bình (2018). Hiệu quả bước đầu khi dồn điền đổi thửa ở Thái Nguyên. Báo Nhân dân, https://nhandan.org.vn/kinhte/item/37970702-hieu-qua-buoc-dau-khi-don-dien-doi-thua-o-thai-nguyen.html
Tổng cục Thống kê (2010). Giải thích thuật ngữ, nội dung và phương pháp tính một số chỉ tiêu thống kê mức sống dân cư. https://www.gso.gov.vn/du-lieu-dac-ta/2019/10/giai-thich-thuat-ngu-noi-dung-va-phuong-phap-tinh-mot-so-chi-tieu-thong-ke-muc-song-dan-cu/
Tran, T. Q., & Van Vu, H. (2019). Land fragmentation and household income: First evidence from rural Vietnam. Land Use Policy, 89(C), 104247, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104247
Trường Giang (2019). Gỡ vướng về đất để phát triển nông nghiệp công nghệ cao. https://baotainguyenmoitruong.vn/go-vuong-ve-dat-de-phat-trien-nong-nghiep-cong-nghe-cao-293376.html
Yang, D. (2004). Education and allocative efficiency: Household income growth during rural reforms in China. Journal of Development Economics 74, 137-162. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2003.12.007
Yu, J., & Zhu, G. (2013). How uncertain is household income in China. Economics Letters, 120(1), 74-78. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.03.011